Муаллимриз куьмек яз

Эхиримжи йисара Дагъустандин А.А.Тахо-Годидин тIварунихъ галай педагогикадин илимдинни ахтармишунардай институтди хуьрерин ва шегьеррин мектебра кIвалахзавай лезги чIалан ва литературадин муаллимар патал са жерге программаяр, тестар ва пособияр акъуднава. Абур РД-дин образованидин ва илимдин министерстводи 2011-2012-йисара кьабулнавай цIийи учебный пландин бинедаллаз гьазурнава. И планда шегьеррин школайрин 10-11-классра дидед чIал чируниз гьафтеда са-са сят, 2-7-классра - пуд сят, 1, 8, 9-классра кьве сят чара авунва. Виликан йисарив гекъигайла, гьар классда дидед чIалаз ганвай сятер гзаф хьанва. Шегьеррин школайрин аялрин гъилиз цIийи учебникар атанва: 1-класс патал (автор Гь.Рамалданов), 2-класс патал (Гь.Рамалданов ва Ж.Шихсефиева), алатай йисуз 3-класс патал (З.Къараханов ва мсб.). Лезги чIалан 1-4-классар патал цIийи программа акъатна, ам тежрибалу муаллим ва методист З.Н.Къараханова гьазурна. Хуьрерин мектебрин 1-4-классар патал лезги чIалан ва литературадин программаяр, 5-9 ва 10-11 классар патал лезги чIалан программаяр, 5-11-классар патал лезги ва Дагъустандин литературайрин программаяр, 5-класс патал лезги чIалан учебник (автор У.А.Мейланова ва мсб.), 8-9-классар патал лезги чIалан учебник (автор Гь.И.Мегьамедов ва мсб.), 10-11-классар патал лезги чIалан учебник (автор Р.И.Гьайдаров ва мсб.), 11-класс патал Дагъустандин литература (автор Гь.Гь .Гашаров) учебникар, Лезги литературадин терминрин кIватIал (автор Къ.Х.Акимов) акъатна. Ибур анжах са лезги чIалалди ваъ гьакI Дагъустандин маса чIаларални акъатнава. Хуьрерин школайрихъ кьвед лагьай класс патал (автор Гь.Р.Рамалданова) ктабар авач. Имни образованидин ва илимдин министерстводи бес кьадар пул ахъай тавунин нетижа я. Республикадин хуьрерин ва шегьеррин мектебрин материальный база хейлин мягькем хьанва: дидед чIалан ва литературадин кабинетри кIвалахзава, гьар са мектебда техникадин такьатар (ТСО) ва компьютерар ава, вири мектебар Интернетдик кутунва. Ихьтин цIийивилер фикирда аваз, муаллимри чпин кIвалахда методикадин хийирлу къайдаяр ва технологияр ишлемишзава. Абурук аялар дерин чирвилер къачуз вердишардай рекьер, аялрин зигьин хци авун, фикир-фагьум деринарун, абурун сагъламвал хуьдай, абуруз инсанпересвилин ва ватанпересвилин тербия гудай рекьер-хуьлер ва къайдаяр акатзава. Гьар йисан февралдин вацра Педагогикадин институтди Дидед чIалан йикъаз талукьарнавай конференцияр кьиле тухузва. Конференциядал хуьрерин ва шегьеррин муаллимри иштиракзава, чпин фикирар лугьузва. Ихьтинбурун жергедик С.Р.Османова (Герейханован 1-школа), Г.А.Межидова (Курхуьруьн 1-школа), М.Гь.Жарулаева (Ярагъ-Къазмайрин школа), З.Н.Къараханов (Дербентдин образованидин управленидин методист), И.К.Амаханова (Махачкъаладин 11-гимназия) ва маса муаллимар акатзава. Муаллимри илимдин къуллугъчийрихъ галаз сих алакъаяр хуьзва. ЦIийи программаяр, методикадин пособияр ва учебникар мектебрив вахтунда агакь тавур дуьшуьшарни жезва. Им Педагогикадин институтдин ваъ, республикадин образованидин ва илимдин министерстводин ктабар пайзавай отделдин ва районрин образованидин управленийрин къуллугъчийрин тахсир яз гьисабна кIанда, вучиз лагьайтIа министерстводи гайи тапшуругъдалди Институтдин издательстводи цIийи ктабар вахт-вахтунда бибучколлектордиз агакьарзавайди я.

Жаклина Мейланова, 
Дагъустандин педагогикадин илимдинни ахтармишунардай институтдин илимдин къуллугъ