Экв галай шаир

И йикъара чаз “Алам” журналдин ва “Марвар” кIватIалдин патай цIийи савкьатар рекье тунвай. КIватIалдин иштиракчийрин шииррихъ галаз санал “Марвардин” регьбер, шаир Эйваз Гуьлалиеван цIийи ктабни чав агакьна.
Гьар са цIийи савкьатди шадардайди хьиз, и ктабдини, маса авторрин шииррини, кхьенвай гьар са келимадини чун шадарна. Чав Самур вацIун кьиблепатан Лезги чилин нев, гьава, сесер, гьиссер, цуьквер агакьна! Гуя и чилин юкьвай цацун симерин сергьят чIугунвайди туш! Гуя рекьерал мад са къадагъани аламач! Экуь ва къулай я виринра!.. Ихьтин гьиссерик кваз за Эйвазан цIийи ктаб (“Экв”. Баку. “Араз”-2014) кIелзава. КIелзава, тух жезвач... Мад са сеферда шаирдин гелера, камуна кам аваз, къекъвезва, адаз икьван алаш-булаш дуьньяда кIелзавайбур гьейранардай экв-чIехи къуват гьинай жагъизвайди ятIа лугьуз, суракьда гьатзава…
Жавабар Эйвазан ктабда ава. Адаз сифте гаф кхьенвай шаир руш Римма Гьажимурадовади къейднава: “Адан (Эйвазан - М.Ж.) шииррин чIал кьезилди я, ам булах хьиз авахьзава, вичин гьар са шиирда дидед чIалан михьивал, иервал хуьз алахънава. Ам кьиляй-кьилиз гьейранвал я…” (3-чин)
Шаирдин (ам икьван чIавалди акъатнавай “Цуьк аламаз хел хайи тар” - 2004, “Алахъдач зун шеле кIватIиз епинал…” - 2008 ктабрин автор я) цIийи ктабда булахдин образди кьетIен чка кьунва. Булах-хуьруьн са пай ва адан тарихдин шагьид, булах - жегьилрин сирлу ким, булах - шаирдин гьиссерин мескен, булах - датIана уьмуьр сагъарзавай ва виликди еримишиз тазвай къуват... ва икI мадни тирди ктаб кIелайла чир жезва. Эхирни, шаирди вич и булахдин гьава, сес, дава тирди субутзава: Къванцикай хкатна, 
алахьиз къведа,
Шаирдин гьиссерик 
акахьиз къведа,
Чилин шагьдамардай 
авахьиз къведа,
Накьвадин атир кваз, 
дад гваз и булах…
(24-чин)
Хайи накьв, кIвал, къул, чIал, руьгь, дава... Ингье, санлай къачурла, шаирдин руьгьдин экв гьинай къвезватIа. Им бес шииратдин гьакъикъивал субутзавай асул делил тушни!
Эйваз Гуьлалиев вичин хайи мукал, хуьрел, дагъларал, кIамарал акьван ашукь я хьи, а мензераяр галачиз, белки, адан са шиирдални чан къведачир.
Гьар атайла и булахдал
Хъуьреда къастар
Сифте шиир и дереда
Кхьенай, дустар...
(22-чин. “Негь жедач” шиирдай)
Кьакьанра кьуьд авай,
Ценера - гатфар,
Накьвадин верцIивал -
Шаирдин пайгар...
(30-чин. “Зи тIварцIиэвез” шиирдай)
“Накьвадин верцIивал” - квез ихьтин гекъигун мус ван хьайиди я! Гьа верцIивал шиират тушни бес!.. Мад кIелзава:
И пел цIар я, а кIам - аваз,
Гъиликай кьаз, чкадал таз...
Шиир кхьин лезет я заз,
Кьакьанрилай килигайла.
(37-чин. “Кьезил жеда цIарарин кIвач” шиирдай).
Гила чун генани гъавурда акьазва: шаир Эйвазан экв хайи чилин гьар са нукьтIадал-цуькведални, чигедални, гьатта къайи къванцелни ала! Анжах а экв аквадай, кьатIундай вилер, гьиссдай руьгь хьун герек я!
Ихьтин экуьвал ва эрклувал, адан шиирриз хьиз, ктабда гьатнавай “Ракьун рикI” поэмадизни, “Экв” драмадизни, лирлийриз-манийризни хас я. 
Эйваза вич чи халкьдин тарихдин чIехи ирсиниз вафалу тирдини гьиссзава:
Эминан гьал жуванди хьиз
кьатIана,
Забитан тIал даим рикIел хкана,
Няметан чIал хуьда за уф 
тагана,
Гьалал сура, рикIин кьиле, 
тIекв авай...
(85-чин. “Эйваз я зун” шиирдай)
Гьар гьи тереф къачуртIани, “Марвардин” регьбер лезги шииратдин кьетIен векил тирди чирзава. Чна гьеле адан “Алахъдач зун шеле кIватIиз епинал...” ктаб кIелайла кхьенай: “Зун алемдиз лезги чIалал чир хьурай...” Ихьтин цIарар кIелай са касдини им халисан шаирди, яни чIал чидай ва чIалан къадир авай касди кхьенвайди туш лугьудач...” (“ЛГ”-дин 2009-йисан 27-августдин нумра)
Гила акъатнавай цIийи ктабди а фикир генани мягькемарнава. ЧIал ва чIалан девлетар паквилелди хуьн ва артмишун патал Эйваза тухузвайди гьакъикъи женг я! И кар адан “ЧIал я зи рикI”, “Хайи чIала чил кьурай”, “КIан хьун тIимил я”, “ЧIал” тIвар алай пIирел ша” ва маса эсерар кIелайла генани ашкара жезва.
Куьрелди, чав лап хъсан эсерар яратмишзавай, вичин хатI авайди тестикьарнавай автордин ктаб агакьнава. Дугъри я, ам авторди вичин хуьруьн нугъат хвена кхьенва. Гьавиляй чи са бязи кIелдайбуруз ана гъалатIар авай хьиз жеда. Ваъ, азизбур! Автор вичин чIалаз вафалу я...
Сагърай вич! Мубаракрай...
Чипирдилай Текидал* ви кам 
хьурай!
Гьар камунал лезги сусан 
гам хьурай! 
Лезги чIал я гам къадимлу 
нехишрин, 
Табдил тахьуй вун дустарин 
алхишрик...
_____________
*Чипир - автордин хайи хуьр. КцIар районда.
Теки - автордин халуйрин хуьр. Докъузпара районда

Мердали Жалилов
Лезги газет