Гьелбет, я жед мулкуниз дар,
Ам заз чидач, авай кьадар.
Гена пис туш а Алкьвадар -
Илим, гьам тарсар чка я!
СтIал Сулейман
Алкьвадар
Гьасан-эфендидиз
Чи илимдин кутурди багъ
Хьана вун, Гьасан-эфенди.
Ви килфетар артух хьуй, сагъ,
Суваб тур инсан, эфенди.
Абдуллагь-Эфендид ругул,
Мегьемед Ярагъид хтул,
Лезги чилин эдеб, акьул -
Кьакьан я ви сан, эфенди.
Вуна туна ажеб веси:
Аллагьд чина тахьун гьаси,
Суваб кардин хьун иеси,
Тушни хупI масан, эфенди.
Ахлакьни чIал - руьгьдин девлет
Мерд рухвайри хуьда, гьелбет.
Ватанни чIал хвейи миллет
Жерид туш игьсан, эфенди.
“Диванул Мамнун” - ви улуб
Чи эдебдин хьана кIалуб,
Авур шумуд илим магълуб,
Илимдин аслан, эфенди.
ЧIалар перс, туьрк, араб, урус -
Рахадай вун тийиз хулус,
Урусатдин рехъ кьун турус
Акуна хъсан, эфенди.
Квахьдач ви ирс - барка кIвалах,
Ийизва вал халкьди дамах,
Артухзавай илми булах
Марф - абилейсан, эфенди.
09.11.2014
Я зул, я зул...
Я зул, я зул, гьинва ви тIул,
Вун татана, атанва кьуьд.
ХъуьтIуь вичин ахъайна чIул,
Кьунвани ви ракъинин туьд?
Гьинва, къизил пешерин пул,
Гьинва пуд варз - 11-10-9?
КIватIиз жезвач тамам ви дул,
Гагь яцIу жез, гагьни шуькIуьд.
АкьалтIзавач ви чIим, хумул,
Ви ширинвал жезва уькIуьд.
КIвачерик кваз кьарад шурмул,
Хъфизва вун - муьтIуьгъ муьруьд.
Вучиз хъуьтIуьв на гана рул,
Вун я шанкIал, кьуьд я муькIуьд.
Зулуз кутаз на хъуьтIуьн фул,
Къекъвезва зун, хьана ирид.
ИчIиз ама дуллух зумул,
Акакьнавач кьурай-ицIид.
Къанва гьеле гьам кIвал, гьам къул,
БицIиз ама зулун кьигъитI.
Я зул, я зул, гьинва ви тIул,
Гьинва, къизил пешерин пул..?
АкьалтIзавач ви чIим, хумул,
Вучиз хъуьтIуьв на гана рул,
ИчIиз ама дуллух зумул...
26.10.2014
Хциз веси
Алахьай цIай нафт илична
къизмишмир,
Килиг, садра жувни а цIа куда, хва.
Гьич садрани писвал рикIе
битмишмир,
Ваз Аллагьди рикI тирвалди гуда,
хва.
Кьве мез жемир, кьве чин жемир
межлисда,
Кар галачир гаф зегьерлу илан я.
Рекьин хеве, къияматдин силисда
Инкир-минкир ийирла ваз залан я.
Жуваз авур хъсанвал на
квадармир -
Къиямат-къуз вал гунагь хьиз
къвада, хва.
Дуст маса гуз, душман вуна
шадармир,
Серф кткайла ада иви хъвада, хва.
Акатайдаз рикI ачухиз къекъвемир,
Ягъамир вун хъвер къугъвазвай
сумрадихъ.
Дуст ажузди кьамир. Адал
хъуьремир.
Ацукьмир вун лайихсуздан
суфрадихъ.
Чарадан затI, гьарам жувак
кутамир,
Лап веледрин вилерайни хкведай.
Вун иблисдин хуш гафарихъ
ягъамир,
Чакъалар хьиз ви гуьгъуьна
къекъведай.
Рафтар тахьуй ички лугьур
жадудихъ,
Ам иблисвал гвай душман я,
ченги я.
Эвел арха яхъ, хва, жуван
далудихъ,
Синагъ жеда дустар анжах женгина.
Ваз девлетар кIан жемир, хва,
регьятдиз,
Намерд дуст хьиз батIинда квахь
хъийидай.
Лайих хьухь вун зи гьуьрметдин
сергьятдиз:
Ви крарал за сурайни дамахда.
1999
* * *
Жумартбур я Шарвилидин архаяр,
Халкьдин бахт я хьун къайгъудар
рухваяр.
Лугьуда хьи, халкь гьатайла кIевера,
Шарвилидиз пуд сеферда эвера.
Лезги халкьдин, лезги чилин
дердера
Чи кьегьалар жеда азад женгера.
Ви гаф, ви кар берекатрин булах я,
Четин йукъуз хайи халкьдин даях я.
КIубанардай миллет, дустар, архаяр
Диде чилин, ватандин нур, дамах я.
Кьезилариз халкьдин дердер,
жафаяр,
МичIивиле цIелхем гудай чахмах я.
05.2014
Вуж варлу я?
Къад йисалай кIватI хъхьана дустар,
КIелайбур санал, сирайбур санал.
РикIе хьанай хупI умудар, къастар,
Акван: гила нихъ хьана девлет-мал?
Хуьре амай сад, муькуьбур вири
НуькIвер хьиз мукай, катнай
патарал.
Малим хьанай сфад, хуьзвай хуьр,
ери,
РикI алай хайи чIалан гафарал.
Гьарнавай дустар хтайла хуьруьз,
Кьил чIугваз фена чпин дустунал.
Хуьре амайдан шад хьана рикIиз,
Дустар икI вири санал акунал.
Са йиф куьруь я дустариз, гьелбет,
Хъвайила жеда вири арифар.
“Низ ава чакай пара ад, девлет?!” -
Хьана гьуьжетар, кьакьан тарифар.
Гьарда девлетар гьисабна нубат,
Хуьруьн малимдал атана тостар:
- Квелай зун варлу я хьи вад бубат:
Захъ ава жумарт, девлетлу
дустар!
Са дустунив гва мяденар, нафтIар,
Муькуьдаз ава машинрин завуд.
Банкир я варлу пудлагьайдан
тIвар,
Мад ихьтин дустар нихъ ава?,
шумуд?! -
Сад хьана фикир дустарин вири:
Жумарт рикIери машгьурда ери.
1991
Эцигунрин устIар Валидаз
Ракь ракьуник ийиз цIурур,
Гару ягъиз авазар,
Къванер цла ийиз кукIур,
Хкаж жезва дарвазар.
Мертебаяр вуч кьакьан я -
Салам гузва цавариз!
Цифер абруз лап аскIан я,
Къаст я аршдиз лувариз.
Чуьл тир инаг буш-баябан,
Къе магьле я шегьердин.
И кIвалер уста Валидан
Нетижа я бегьердин.
Муслим я вун хиял михьи,
Гафар, крар ви сад я.
Валди шад я дустар вири,
Мецевайди ви ад я.
РикIни мерд я кардиз суваб,
Мергьеметлу инсан я,
Эверайдаз гуда жаваб,
Гьуьрмет рикIиз масан я.
Лезги халкьар агатуй чи,
Садвал багьа къуват я!
Сефилвилер къакъатуй чи,
Шадвал элдин къудрат я.
2012
Угъривал квай
шаирдиз
Къекъведайла ина-ана вилер
жедайди,
Межлисрани гьар къапуна гъилер
жедайди,
Хуьруьн нуькI хьиз, инай-анай
чуьнуьхиз тварар,
Буш шиирра масадбурун гелер
жедайди.
Гьар са тешпигь, гьар са гекъиг
райиж жезва чаз,
Адан усал цIарарикай нур гузвай
ргаз...
Уьзуьагъдиз хуруз гъуд яйз,
чарадан цIарар
КIелда ада: чин кIеви я ажеб,
утанмаз!
Гьич хиялмир: вич акунрай
дугъри я а кас,
Мукъаят хьухь, рикIел хуьх гьа:
угъри я а кас.
2005
* * *
Ялцугъ Эминаз
Ви цIарара цIай ава
ЦIелхемрив ацIай.
Зазни вакай пай ава,
РикIева а цIай.
Иви ричез тупIарай
Кхьей ви чIалар -
Хар “жезаир тупарай”
Цаз-цаздай чIарар.
КIватна гьевес, ажугъ ви,
Гьал женгин балкIан.
Малла Эмин ялцугъви,
Тур хкаж кьакьан.
Лекь хьиз, лув гуз женгина
Элкъвез жедай вун.
Катай душманд гуьгъуьна
Хъуьрез жедай вун.
Веси хьанва ви ван чаз,
Гьар йикъан виже:
“Вахчу Шаку, Шарван чаз,
Дербенни Генже!”
Ви цIарара цIай ава
ЦIелхемрив ацIай.
Зазни вакай пай ава,
РикIева а цIай.
1996
Яран сувариз
Дуьнйадавай писвилеркай
Къакъат, лезгияр.
Лезги ватан рикIе аваз,
Агат, лезгияр!
Гьар са лезги лезги тирди
Чир жедайвал чаз,
Яру гъалар гъилерик кваз,
Атурай Яраз;
Алпандин цIай, Аррандин цIай
РикIера аваз,
Къацу тIула кьуьлердайвал,
ЦIаярив къугъваз.
Агалкьунрал гьар са касдин
Шад хьухь, лезгияр.
Гьар гьина куьн хьайитIани,
Сад хьухь, лезгияр!
РикIе даим хуьх умудар,
Акван хъийидай.
Жуваншарарни Давудар,
Ватан хъийидай.
Чи сувариз гьар гатфариз
Акъатда гъвергъвер.
Ашкъид лишан яз рушариз
Багъиша яргъвер.
Яран цIаяр аршдиз фирай -
Ялав жеда чун!
Чи мидяйрал фир турариз
Къилав жеда чун!
Яран сувар - лезги халкьдин
Садвилин сувар!
Яран сувар - лезги халкьдин
Шадвилин сувар!
1991
* * *
Фикирар гум хьана элкъвезва
рикIел,
Алугиз, ашкъидин цIай кузва чанда.
Зи рикIи, ви рикIиз ягъиз тади тел,
Илгьамдин лепеяр гузва: “Вун
кIанда
Дарман хьиз, эцигдай рикIеллай
хирел...”
Физва чун, акахьиз “кIанда”,
“такIанда”,
РикIе мур аватIан, хъвер ала
сивел.
Гурпа-гурп, ашкъидин цIай кузва
чанда...
31.05.2009
* * *
Зи чандава гум хьиз туькьуьл
хиялар,
Зи ахварра, зи дамарра
къекъвезва...
Гагь зи рикIел, гагь зи кьилел
элкъвезва
Абур вакай я, за вучин, вуна лагь!
Вили цавуз лув гана, гьайиф хьана,
Хиялрикай марфад залан циф
хьана.
Зи чандава вакай ашкъид
фикирар,
Абуру рикIе зи хразва гиширар.
Гагь зи рикIяй лув гузва ви рикIелди,
Гагьни аршдиз экъечIзава винелди.
Йифекай йугъ, йикъакайни йиф
хьана,
Йифен цава квахьна.., гъетрен циф
хьана…
Зи чандава гум хьиз туькьуьл
хиялар -
Абур вакай я. За вучин? - вуна лагь!
28.12.2009
* * *
Таза мулдин цуьк -
Тан зи гуьзел яр.
Вун зи чан, зи рикI,
Чан зи гуьзел яр.
Беден я магьи,
Акьулдиз загьи,
Ашкъи, Успагьи,
Хъван, зи гуьзел яр.
ЧIарара гъетер,
Зи йикъар-йифер,
Ви ракъинин хъвер
Кьан зи гуьзел яр.
Вун варз я, зун - рагъ,
Зун - чIиж, вун - цуьк, багъ,
Хъуькъвел темен, нагъв
Тан, зи гуьзел яр.
18.06.2013
* * *
Ви гафарин алмасди рикI атIузва,
РикI мулдцуьк я - къайи са гар
къачуз жеч.
СтIал-стIал рикI накъварив ацIузва,
“Эхиримжи гъал атIумир”, -
лугьуз жеч.
РикIер сад яз, сирер сад яз,
хьана чун,
Са гиравди, са ялавди кана чун,
И дуьнйадиз кьисмет сад яз,
гъана чун,
Чи къакъатун Аллагьдивай
кьатIуз жеч.
Рекьерикай, мекьерикай кIвал хьана,
Чи кIанивал элдин меце чIал хьана,
Сирерикай вучиз эхир сал хьана?
Икьван дердер гьич сурузни тухуз
жеч...
На лугьузва: “Вахъ кудай рикI
амайд туш,
Цуьк кьурана, ашкъидин цуьк
амайд туш,
РикIер сад тир, гила мад икI
амайд туш”, -
Тан ажуз я, амма чан гьич ажуз жеч.
Дуьнед дердер, гьуьле йад хьиз,
кIватI хьана,
Агь, рикIикай дердерин
са кIватI хьана,
Чиг мурадрин, хиялрин рехъ
кьатI хьана…
Дуьнйа кьар хьуй, амма пак рикI
кьалуз жеч.
И дуьнйадал атун - тир са аламат...
Зи пис-хъсан тазва чилел аманат,
Зун хъфизва, амайбур хьуй
саламат.
Тек ваз жеда… Зи ван,
чилиз-цавуз жеч.
15.10.2014
* * *
Вун акуна таъсир женни пиянбуруз
чехирдикай,
Дарман, жерягь авач тIалдин
азаддай ви таъсирдикай,
Ахьтин бахт заз гьинай хьурай,
зун кьадай ви насирдикай?
Вун кIан хьун зи тахсир ятIа,
хкудмир зун тахсирдикай.
Зи бахт хьанач гьич тахьайтIа
Арабзенгид есирдикай...
Жамшидакай махар куьз я,
алатнава гил а вахтар,
Ватандин руг усал яни девлетрилай
гъурбатдавай?
На, ракъинин чин алай варз,
нагьакь экуь мийир цавар,
Ярдин чини гузвайла нур,
ви нур шем я бубатдавай.
2014
Фейзудин Нагъиев
Лезги газет
Добавить комментарий