Чархид пелел ашукь шаир

Кьуд пад иер акваз вилиз, 
Икрамда за хайи чилиз, 
Я стхаяр, кьиляй-кьилиз 
Жуван диде чIал я зи рикI!

И цIарарин автор Эйваз муалим сифте заз "Самур" газетдин чинра шикилрай акунай. Гуьгъуьнай ада вичин сифте акъатай ктаб багъишнай. Амма вичихъ галаз мукьувай таниш жедалди са шумуд йисар алатнай. Композитор Асеф Мегьманан Бакуда кьиле фейи юбилейдин мярекатдал заз ам мукьувай акурла зун мягьтел хьанай: якъин пагьливандин хьтин акунар авай Эйваз муалимдин рикIни гьа вичин акунриз кутугай гегьеншди я жеди... ГьакI язни я кьван! Адан генг рикIе гьар са куьниз ашукьвал, канивал ава: хайи чIалаз, хайи чилиз, адан иер тIебиатдиз, адан тарихдиз, канидаз, уьмуьрдиз... Чи гъилевай и кIватал Эйваз муалимдин пуд лагьай ктаб я. Чун и ктабдини чи поэзиядал рикI алайбурун гугьуьлдиз рехъ ахъайдалдал чIалахъ я. Вучиз лагьайтIа, адан шиирар вичи лагьайвал "рикI къелемдал, къелемни рикIел аруш хьана" арадал къвезвайди я.

Эйваз муалимдин поэзиядиз хъуьтуьл, хару гьиссер, саявал хас я. Адан ширрин чIал кьезилди я, ам булах хьиз авахьзава, ам вичин гьар са шиирда дидед чIалан михьивал, иервал хуьз алахънава. Ам кьиляй-кьилиз гьейранвал я. Адан рикIе хайи чилин тIебиатдиз гьейранвал, куьтягь тежер са канивал ава, и канивал адан шиирриз авахьнава стIал-стIал. Ада гафунив иер шикилар чIугзава гъиле кист гвай чIугварди хьиз: Къванцикай хкатна алахьиз къведа, Шаирдин гьиссерихъ акахьиз къведа, Чилин шагь дамардай авахьиз къведа, Накьвадин атир кваз, дад гваз и булах. ("Булах") Вичин хайи Чпирдал, адан гьар са пипIел, гьар къванцел ашукь тир шаирди: И пел цIар я, а кам аваз, Гъиликай кьаз, чкадал таз. Шиир кхьин лезет я заз Кьакьанрилай килигайла... -лугьудамаз гьикьван гьахъ я вичин "Кьезил жеда цIарарин кIвач" шиирда. И чилин гар алай пелерилай инсандин вил тух тежер, рикI ацIун тийир пейзажар аквадамаз шиир вич-вичиз къведа мецел. "Цуькверикай хъуьцуьганни векьин тахт авай" Чархид пел шаирдин рикI алай чка я. И пел герен-герен адан илгьамдин пери илифзавай чка, белки илгьамдин пери вич я: И накьвадин цуькведизни Намус, ар ава. Зи шиирра гьавиляй я Чархид тIвар ава . ("Ша, Чархидал фин") Кьезил жеда цIарарин кIвач, Чархид пелел илифайла. ("Кьезил жеда цIарарин кIвач") Ашукь я зун и камарал И чил я зи кьин. Яргъи тийин и ихтилат, Ша, Чархидал фин. ("Ша, Чархидал фин") Шиир туькIуьрун адаз машгъулат ваъ, рикIин тIалаб, эвер я, суза я, тIал я: Эйваз я зун,гьалал цIарар яр я зи, Лезги шиир машгъулат ваъ, кар я зи... ("Хайи чIала чил кьурай") Садни лезги поэзиядин вилик ихьтин буржи хиве кьунва ада: ПIир тавуртIа лезги шиир Айиб я рекьиз. И цIарар Эйваз муалимдин уьмуьрдин девиз, рикIин мурад я заз чиз: Лезги шиир пIир авун! Гьикьван хъсан гаф! Якъин шаиррин "Марвар" тIвар алай кIватIал гьавиляй арадиз гъанвайди я.И кIватIалдин гьар са межлис гзаф маракьдив кьиле физва. Шумуд йисар тир чи гъиле къелем гвайбур ихьтин са кIватIалдихъ, рикIин гафар лугьуз жедай межлисдихъ цIигел тир. Эйваз муалимди регьбервалзавай и шиирдин межлис рикIивайни лезги шиирдин пIир я лугьуз жеда. Аста къекъуьгъ куьн, зи рикIе Сел ава дустар. Диде чIални, хайи чилни Эл ава дустар.-кхьизвай Эйваз муалимдин и ктабдикай гзаф рахаз жеда. Амма поэзиядин гьевескарри ам чпи кIелна, шаирдин ана гьатнавай шиирриз чпи къимет гурай. Заз чида хьи, Эйваз муалимдин экуь рангарин, мили поэзия кIелдайбурун рикIивай жеда. Куьз лагьайтIа, и шиирар кабинетда ацукьна ваъ, вичин уьмуьрдин гьар герен, гьар югъ хайи элдин арада физвай, и иер тIебиат авай хайи чилин гуьзелвиликай даим гьяз къачузвай са шаирдин гуьгьуьлдин кьакьан гьиссер, гьейранвилер я. Ктабда гьатнавай чи сейли композитор Асеф Мегьманаз бахшнавай "Ракьун рикI" поэма, шиирдив кхьенвай "Экв" драмани кIелдайбуру маракьдив кIелдайдал чIалахъ я чун. Махара, риваятра ихьтин акунар авай пагьливанри Шарвилиди хьиз дагъларилай дагълариз камиз фида, Гьеракла хьиз цIикьведарда (цикьвед гьунар къалурда)... Шаир Эйваза лагьайтIа, поэзиядин кукIушар рам ийиз алахънава, шииратдин дуьняда вичин гьунар къалурзава. И гьунаррикай садни чи гъилевай ктаб я. Чна шаирдиз цикьвед ваъ, мадни гзаф, иер гьунарар-цIийи ктабар кхьидай къуват, куьтягь тежер илгьам мурадзава.

Римма Гьажимурадова
"Кцар" газет