Кьве ктабдикай кьве гаф

Гьеле къадим заманайрилай вичихъ гафунин зурба устадар гзаф хьайи лезги эдебият чи девирдани ленг хьана акъвазнавач. Ам вилик физва. ХХ асирдин кьвед лагьай паюна майданриз акъатай ялавлу векилри къенин юкъузни къелемдин кlвалах давамарзава. Алай вахтунда устадвилелди къешенг эсерар теснифзавай жегьил зариярни ава чахъ. 
   Гьукуматдин патай талукь тирвал фикир хгузмачтlани, лезги эдебиятдин никlи гьар йисуз цlийи бегьерар – цlийи ктабар –  гъизва. Са гафуналди, аямдин четинвилериз, татугай гьалариз фикир тагана, лезгийрин гьам гьикаят, гьам шиират, гьамни тамашият вилик физва. 
   И макъалада, яргъи ихтилатар тавуна, алатай йисуз лезги эдебиятдин майданриз атай цlийи кьве ктабдихъ галаз кlелчияр танишарун я зи макьсад. Абурукай сад «Лезги ким» я, муькуьди – «Умудрин экв». 
   «ЛЕЗГИ КИМ» ктабдин авторар къурушви шаирар Лезги Ариф ва адан хва Муса Агьмедов я. «Лезги газетдин» махсус мухбир, журналист, «Къурушрин сес» газетдин кьилин редактор, шаир-сатирик Муса Агьмедов лезги кlелчийриз таниш автор я. «Лезги ким» ктабдин сад лагьай паюна Муса Агьмедован рагьметлу буба Лезги Арифан (Агьмедов) шиирар, кьвед лагьай паюна Муса Агьмедован шиирар ва пуд гьикаяни гьатнава. 
   Шаир Лезги Арифан бажарагълувиликай, ватанпересвиликай ктабдин эвел кьиле чапнавай Дагъустандин халкьдин шаир Ханбиче Хаметовадин «Бахтарвар хьуй бубадин югъ…» макъалада кхьенва. Гьакъикъатдани, ктабда гьатнавай «Лезги ким» тlвар алай шиирдилай башламишна, вири эсерар маналу ва кlелиз хуш къведайбур я. Бажарагълу шаир Лезги Ариф чи эдебиятдин ялавлу векил хьайиди, ватанперес кас хьайиди эсерри чпи субутзава.

Кузва хьи зун дагълар акунихъ,
Лезгистанда лезги чlалал рахунихъ.
Ватан сад яз, са шад хабар атунихъ,
Кузва хьи зун, кузва югъ-йиф, кузва хьи.

(Лезги Ариф. «Кузва хьи» шиирдай)

Хан, лезги ким, лезги ким,
Чан, лезги ким, лезги ким.
Арифа куь тарифда,
Тlварар тада тарихда.
Тарифдиз ким лайих я,
Гьуьрмет кимин къилих я.

(Лезги Ариф, «Лезги ким» шиирдай)

   Ктабдин сифте гаф кхьенвай Дагъустандин халкьдин шаир Х.Хаметовади «Терезар» шиирдикай къейднава: «…Мусади садан къайдани тикрарнавач. Ада тек са вичиз хас жуьреда лагьанва, им акl лагьай чlал я хьи, адахъ вичин хатlунин кьетlенвал ава».

Халкь патал рахар ялавлу мецер
Сад-садахъ гилиг авуртlа эгер,
Шалбуздагъдилай лап кьуд-вад сефер
Элкъуьрдай кьван зунжур жеда.

(Муса Агьмедов. «Терезар» шиирдай)

Гьахъвал кlан яз алемдал и,
За жуван хатl ашкарда.
Сатирадин къелемдалди
Гьахъсузвал за кукlварда.

(Муса Агьмедов. «Кхьида за» шиирдай)

   ДАГЪУСТАНДИН ктабрин чапханада акъатнавай «УМУДРИН ЭКВ» ктабдин авторар Муса Агьмедовни Мегьамед Ибрагьимов я. Кьурагь райондин Кlирийрин хуьряй тир Мегьамед Ибрагьимовни кlелдайбуруз танишарун герек къвезвач – адан тlвар виридаз таниш  я. Ам «Лезги газетдин» махсус мухбир,  «Илгьамдин сегьер» ктабдин автор, тlвар-ван авай журналист, эдебият ахтармишзавай ДГПУ-дин аспирант я. Адан эсерар гзафни-гзаф муьгьуьббатдин, ватанпересвилин темайриз майилвалзавайбур я.

Зи чlал гъед я, ам садрани хкахьдач,
Зи миллетни гьич къуватдай аватдач,
Чи дережа мадни виниз акъатда,
Сад хьайитlа чlал паталди, лезгияр.

(Мегьамед Ибрагьимов. «Чlал паталди» шиирдай)

   «Умудрин экв» ктабдин редактор, шаир Арбен Къардаша жегьил шаиррикай «Квез хъсан рехъ хьурай!» макъалада кхьенва: «Чеб авайди, чпиз тlебиатди яратмишунин рекьяй пай ганвайди Мусадини Мегьамеда са шумуд йис инлай вилик, чеб студентар тир чlавуз, малумарнай». 
   Чна кьве автордизни цlийи ктабар мубаракзава. Къуй абурухъ мадни чlехи агалкьунар хьурай!

Куругъли КlЕЛЕТВИ