Зияудин Эфендиеван 110 йис

Бажарагълу гьикаятчидин насигьатдин гафар

Цlинин йисуз лезгийрин тlвар-ван авай писатель Зияудин Мегьамедович Эфендиев дидедиз хьайидалай инихъ 110 йис тамам хьанва. Зияудин Эфендиева чlехи алакьунралдини агалкьунралди гьикаятдин рекьяй лезги литература девлетлу авуник вичин кьетlен пай кутуна. И гьакъиндай бажарагълу писателдин къелемдикай хкатнавай «Цlун лаваш», «Накьни къе», «Мехъер кьуьл туш», «Муькъвел гелер», «Гьуьлуьн лепеяр» ва мад хейлин ктабри шагьидвалзава. 
Писателдин эсеррин кьетlенвилерикай алим, эдебиятчи Гьажи Гашарова вичин «Лезги эдебиятдин тарих» ктабда кхьизва: «Зияудин Эфендиева литературадиз атай сифте йисарилай эхиримжи йисаралди яратмишай эсеррин эвелимжи кьетlенвилерикай сад ам я хьи, ада вичин яратмишунрин сюжетар, абура къалурнавай вакъиаяр, герояр чеб анжах уьмуьрдай къачунвайбур хьун я. Ада гьакъикъатдай къачунвай, вичиз акур ва я кьилел атай крариз, вакъиайриз, адет яз, эсерра шегьре рехъ гузва». 
Амма заз кьетlендаказ къейд ийиз кlанзавайди ам я хьи, писателар тир Расим Гьажидин, Межид Гьажиеван, Гьаким Къурбанан ва хейлин масабурун эсерра хьиз Зияудин Эфендиеван яратмишунрани фикир желбдай, камаллу ва насигьатлу келимаяр гзаф ава. З.Эфендиеван жуьреба-жуьре эсеррай кlватlнавай са кьадар келимаяр кlелзавайбурун фикирдизни гъиз кlанзава.

К.КlЕЛЕТВИ

Зияудин ЭФЕНДИЕВ:

Гзаф рахун къизил хирде авуна къара кепекриз элкъуьрай мисал я.
Дарвилихъ генгвал, четинвилихъ регьятвал гала лугьуда. 
Жуван уьмуьрдин гьар са декьикьа са жув патал ваъ, халкь патални менфятлу кардалди алцумиз кечирмишна кlанда.
Инсан кьетlен затl я, адаз недай суьрсет хьиз руьгьдин тlеамарни ава.
Инсандин бахт йикъа пудра ачух жеда. Амма инсандиз чир тежез гьакl амукьда лугьуда.
Инсандин крарин ва фикиррин зарблувал адан рикlин гьерекатдилай аслу я лугьуда. 
Къизилди хьиз нур гудай сарубугъда къуьлуьк ара-бир чlулав суьрмени жеда.
Музыкадин устадвал, гьакl кlан хьуналди гъиле кьаз жедай кар туш.
Рахунрик ара-бир зарафат кутаз тахьайтlа, кьел квачир фу незвайди хьиз жеда. 
Садра кlвач цуьтхуьнайла инсандин кьилел текъвер бала жедач.
Сивел кири алачирбур жеда.
Тlветl данади ийидай затl я.
Тlебиатди инсандиз акьул ганва, фагьум-фикир авуна гъавурдик кваз зегьмет чlугурла инсан вичин мураддихъ агакьда.
Тапаррал гьикьван гуьрчег парталар алукlайтlани, гьакъикъат эхир хкис жеда. 
Хъуртак цуьк лап тек-бир жедай кар я.
Це гьахь тавунмаз балугъ кьаз жедач лугьуда.
Яшайиш гуьрчегарун патал, гьар са кар авадан авун патал, мублагьвал яратмишун патал вахтунлай гуьгъуьна амукь тийиз датlана къизгъин женг чlугуна кlанда.
Нубат атайла гаф къваларайни акъатда.
Еке метлеб куьруь гафаралди лугьуз хьун гзаф четин кар я.
Са куьчеда кьве къекъвераг виже къведач.