Чlехи шаирдин келимаяр

(Дагъустандин халкьдин шаир Хуьруьг Тагьиран 120 йисан юбилейдиз талукь яз)

Эсерар ава, садра кlелайла, са акьван лезетни тагана, рикlелай алатдай. Эсерар ава, асиррай асирриз фидай, несилрилай несилрал агакьдай, са чlавузни чпин къимет агъуз ават тийидай. Мидаим амукьдай классикрин эсерлу эсерар! 
Лезги шииратдин чlехи устадрин арада Хуьруьг Тагьиран тlварцlи кьетlен ва лайихлу чка кьазва. И зенд тестикь авун паталди инал Стlал Сулеймана Хуьруьг Тагьиран гьакъиндай лагьай гафар рикlел хкун кутугнава: «Х.Тагьиран шиирар зурба эсер ийидай ва кьакьан дережадин ери авайбур я. Лезги шаиррин арада Хуьруьг Тагьир са чипlинин кьакьан я лагьайтlа, зун ягъалмиш жедач». ХХ асирдин Гомера Хуьруьг Тагьиран эсерриз гьахълудаказ чlехи къимет ганва. Х.Тагьиран уьмуьр С.Сулейманан уьмуьрдиз ухшар хьайивал, шиирар туькlуьрунин устадвилин жигьетдайни ам С.Сулейманаз ухшар я лагьайтlа, зун гъалатl я лугьудайбур тахьун мумкин я. Халисан гафунин устад хьайи чlехи шаирди гьар са эсер чlалан таъсирлу такьатрикай тафаватлувилелди менфят къачуна, фасагьат чlалалди къешенгдаказ кхьенвайвиляй, кlелчийрин гуьгьуьларни хкаж жезва. «Поэзия – дуьньядин гуьзел я» лагьанай лезгийрин машгьур писатель Р.Гьажиди. И гьакъикъат Х.Тагьир хьтин эдебиятдин классикри тестикьарзава. С.Сулейманан эсерра хьиз, Х. Тагьиран эсеррани насигьатдин камаллу келимаяр гзаф ава.

Къейд ийиз кlанзава, лезги кхьизвайбуру гзаф дуьшуьшра, дуьньядин жуьреба-жуьре халкьарин писателрин, шаиррин, алимрин ва масабурун эсеррай къачунвай цитатаяр, камаллу келимаяр, афоризмаяр чпин эсерра, макъалайра эпиграфар хьиз, ишлемишзава. Амма жуван халкьдин камалэгьлийри лагьанвай насигьатдин келимайриз, афоризмайриз, вучиз ятlани, са акьван фикир гузвач. Ава эхир чахъни гафунин зурба устадар, камалэгьлияр. Гьабурукай сад Дагъустандин халкьдин шаир Х.Тагьир я. Агъадихъ чна кlелзавайбурун дикъетдиз адан эсеррай къачунвай камаллу, насигьатлу ва итижлу келимаяр гъизва.

Куругъли ФЕРЗАЛИЕВ

Х.ТАГЬИР:

Акьул тушни бес инсан,
Завалрикай хуьдайди.

Бегьер тагур цlвелин тара
Ширин майва гъизни, я кас?

Чин чlур мийир, эй бейниван,
Чирна рахух тахсир жуван.

Чи метлебар дуьз жедач,
Садни авам амай кьван.

Фикир ая хъсан садрахъ,
Акатайдан жемир чlалахъ.

Язвай макьамдин эхирдиз тамаш

Чlурун регьят я, эхцигун – азаб!

Гьар са кардихъ ава эхир,
Ахтармиша жуван хийир.

Ваз ам гуьрчег акуналди винелай,
Чlалахъ жемир, килиг цlийи кьилелай.

Душманди гуз тахьуй зерел,
Килиг гьар са патахъ, мухбир.

Кьулухъай рахун виридаз гунагь я.

Гьахъ кlан ятlа ваз – зегьмет вич гьахъ я.

Чирвал авачиз авур
Кардин эхир шулугъ я.

Кьуру гафар-чlаларал
Гьич са затlни туькlуьрд туш.

Гагь-гагь делибурайни акьуллу гафар акъатда.

Акьул кьиле кlанда, ихтияр гъиле.