Лезгийрин къагьриманвилин эпос Шарвилидикай кьисаяр, ихтилатар лап фадлай малум я. Адакай шиирар ва маса эсерар йис-сандавай гзаф жезва. Тlвар-ван авай бажарагълу шаир Ф.Нагъиева къейд авурвал, Шарвили эпосдин са шумуд вариант ава кlватlнавай. Абур Дагъустандин академиядин ДНЦ-дин архивда авалда. Чапдиз акъатнавай Шарвили эпосдин виридалайни кесерлу ва машгьур ктаб, малум тирвал, Забит Ризвановани Байрам Салимова кlватlнавайди я. Ам яратмишна, гьазурна чапдиз акъудунин кьилин фикир чlехи ватанперес шаир Забит Ризванованди хьана. Адахъ галаз шерик яз кlвалах авур Байрам Салимовани Забитан хва Ризван Ризванова вири къайдаяр хвена, гзаф зегьмет чlугуна, эпосдин вири текст урус чlалаз таржума хъувуна, гъиле кьунвай кlвалах акьалтlарна. Ктаб вич лезгийрин машгьур писатель ва философ, рагьметлу Агьед Агъаеван редакциядик кваз акъудна.
2008-йисуз лезги эдебиятдин майданра Шарвилидикай мад са важиблу цlийи ктаб пайда хьана. Ам лезгийрин машгьур журналист Дашдемир Шерифалиева кхьей «Шарвили эпос. Цlийи риваятар ва делилар» тlвар алаз, Махачкъалада чапдай акъатай ктаб я. Кlелдайбур патал и ктабдани маракь желбдай эсерар хейлин ава. Ина автор лезги халкьдин эпос арадал атунин чешмейрилай гатlунна риваятрилай хкечl хъувунва. Санлай къачурла, кьегьал Шарвилидикай кхьенвай риваятар, манияр ва маса эсерар кlелзавайбуру руьгьдалди кьабулзава. Гьавиляй адакай тир эсерар элдин сиверани ава.
Шаксуз, дуьньядин эпический эдебиятда «Шарвилиди» лайихлу ва кьетlен чка кьазва. Саки Индиядин къадим эпос Махабхаратадив гекъигиз жедай хьтин эпос авай халкь инсаниятдин тарихда зурбади я. Шарвилиди лезги халкьдин тарих, меденият вини дережадиз акъуднава, машгьурнава.
Милли чlаларал акъатзавай вири газетрани адакай макъалаяр чапзава. Ада Къванцин Гададин образдалди Дагъустандин дагълариз гьахьиз кlанз тепилмиш хьайи Тамерланан ордадиз акси рум гана, абурун рехъ атlана. Надир-шагьан кьушунризни ягъунар кьаз гатlунна.
Ингье чи йикъара Шарвилидин ватанда лезги халкьдин игитвилин сувар кьиле тухун хъсан адетдиз элкъвенва. 2000-йисалай башламишна къейдзавай «Шарвили» эпосдин суварин иштиракчийрин кьадар йис-сандавай артух жезва. Алай йисузни (29-июндиз) Ахцегьа и сувар гурлудаказ, гегьеншдаказ кьиле фида.
Гьар йисуз агъзурралди мугьманар неинки са Дагъустандай, гьакlни Урусатдин маса республикайрай, мукьварив гвай къецепатан уьлквейрайни лезгийрин тарихдал, медениятдал рикl алайбур суварик хквезва. Суварик хейлин СМИ-йрин векилрини иштиракзава.
Лезги эпосдин кьегьал Шарвили багъри халкьдин рикlера несилрилай несилралди эбеди яз амукьда. Адан руьгь, къамат, кьегьалвал виридаз ватанпересвилин чешне я.
Макъала Шарвилидиз талукь яз теснифай кьве бендиналди акьалтlариз кlанзава заз.
ШАРВИЛИ
Хвеш акатна миллетдик,
Тунач на халкь зиллетдик.
Эгечlна са кьиляй хьиз,
Инад кьуна мидяйриз.
Рутба кьакьан халкь я чун,
Авайвиляй кьегьал вун.
Хкажна ви кьегьалвили,
Элдин дамах, Шарвили.
Куругъли КЪАЛАЖУХВИ
Добавить комментарий