Гьиссерин тlем хъсан я гьеле

Эдебиятдал рикl алай чи газет кlелзавайбур и сеферда заз Эйваз Гуьлалиеван шииратдихъ галаз танишариз кlанзава. Вичин къелемдикай чар булахдай ргазвай гьамга яд хьтин шиирар хкатзавай шаир я. И тlебии бажарагъдин сагьибдин ватан АР-дин Кцlар райондин Чипиррин хуьр я. Заз малум хьайивал, алай вахтунда вичин хайи хуьруьн мектебда математикадин тарсар гузвай Эйваз Гуьлалиева гъвечlи чlавалай шиирар теснифзава. 
   …Виридаз малум я хьи, Къуба патан лезги чилерал  хайи Нуреддин Шерифов, Лезги Нямет, Забит Ризванов, Муьзеффер Меликмамедов, Фейруз Беделахтул, Седакъет Керимова, Видади Севзиханов, Байрам Салимов…  хьтин шииратдин, чlалан, журналистикадин чlехи устадри, ялавлу векилри хайи эдебиятни чlал машгьурнава, девлетлу авунва. Тlварар кьунвайбурукай сифтегьан пуд и дуьньядал аламачтlани, абуру куькlуьрай «Рикlин гафун» цlелхемар чи аямда ялавлу хьанва. Гьахьтинбурукай садни жегьил шаир Эйваз Гуьлалиев я.  И кар чаз автордин «Накьвадив гва гафунин сир» шиирди якъиндиз субутзава.

   Винидихъ къейднавай ксар хайи халкьдихъ, чlалахъ гзаф рикl кузвай баркаллу ва сейли къелемэгьлияр я. Гьавиляй шаирди вичин шиирда абурал гьахълудаказ дамахзава. Мадни са кар чир жезва хьи, авторди вичин шиирар лугьуналди, Дагъустандин халкьдин шаир Байрам Салимов гьейранарнава. Гьейран хьайивиляй, таъсир авурвиляй Дагъустандин халкьдин шаирди вичиз са акьван малум тушир жегьил шаирдиз, хуш мягьтелвал къалурунин лишан яз, «И заз течир вун гьинавайди я…?» суал ганва. 
   Вичиз хас тир кьетlенвилер авай илгьамдардин къелемдикай хкатзавай эсеррай чаз иллаки ватанпересвилиз талукьбур гзаф аквазва. Амма шиират тек са ватанпересвилин темадал сергьятламиш хьанвач. Алай аямдин лезги эдебиятдин алемда кьетlен чка кьазвай шаирдин эсерар, макъалаяр «Кцlар», «Самур» газетриз, лезгийрин медениятдин сад лагьайди тир «Алам» журналдиз ва маса периодикайризни мукьвал-мукьвал акъатзава. Автордин са кьадар ктабарни чапдай акъатнава. 
   Эхь, лезгийрихъ зарияр гзаф хьана ва исятдани ава, амма хейлинбур халкьдин гегьенш къатариз геж малум жезва. Иллаки Азербайжан пата уьмуьр кьиле тухузвай бажарагълу шаиррин, писателрин яратмишунар Дагъустандин кlелчийрив лап кьериз-цlаруз агакьзава. Амма Интернет хьтин алакъадин зурба такьат пайда хьанвай къенин девирда чна икьван чlавалди хьайи гъалатlар тикрар хъувуна виже къведач. Р.Гьажиди лагьайвал, гьар са кардихъ вичин вахт ава. 
   Ихтилат физвай автордин шииратди чаз лезги чlалан къуба диалектдин кьетlенвилерални фикир желбдай мумкинвал гузва. Мад са кьетlенвал чуьнуьх тийин: шиирар, кlелзавай кас хъсандиз, регьятдиз гъавурда акьадай чlалалди кхьенва.
   Парабур чапдай мумкинвал авачтlани, агъадихъ чна «ЭС» газет кlелзавайбурун вилик шаирдин кьвед-пуд шиир гъизва. Абуру лезги чlал вичихъ сергьятар авачир чlал тирди субутзава; кlелдайдаз чlалан девлетлувални верцlивал кьатlундай мумкинвал гузва; шиирар туькlуьр хьанвай тегьерди, абурун авазлувилини къешенгвили кlелзавайдан руьгь хкажзава…  

«Эренлардин  сес» газетдай

Эйваз  ГУЬЛАЛИЕВ

Агат  хъия

Агат хъия хайи чилив, 
Видни я Ватан. 
Хкаж хъия на парудал, 
Аватай са къван. 
Са югъ ава  къариб чилел, 
Амукьдай сефил. 
Рехи яз кьил, зайиф яз вил, 
Дарих яз гуьгьуьл. 
Хъиткьинзава ватандин хур, 
Веледрихъ вичин. 
Цlигел хьанва бубадин гъен, 
Гелерихъ хцин. 
Шумуд йис я хквен тийиз, 
Ви рикI къван яни? 
Я тахьайтIа, руьгь амачир, 
Кьуру тан яни? 
Куьн дидейри къариблухриз, 
Хайиди тушир. 
Чиликай кIвач атIуй лугьуз, 
Хвейиди тушир. 
Агат хъия хайи чилив, 
Видни я Ватан.
Хкаж  хъия на парудал, 
Аватай са къван.

Накьвадив гва  гафунин сир
(Э.Гуьлалиев: Чи халкьдин дамах Асеф Мегьманан юбилейда за шиирар лагьайла, Дагъустандин халкьдин шаир Байрам Салимова заз: «Я хва, вун гьинавайди я, заз течир?»)

Са межлисда рикI амукьна,
Шииррин ким тир.
Зи рикI турди няметар ваъ,
Ифин тир, чим тир.
КIватI хьанавай са суфрадал,
Шиир яр ксар.
Дидедин чIал, накьвадин гьал,
РикIевай ксар.
Асеф ими, Байрам халу – 
Межлисдин кьиле.
Ялав кьунвай микрофонди,
Камранан гъиле.
На лугьуди, бягьсинавай,
Шиирни макьам.
Зуз алахьиз кIарабрилай,
Хкаж хьана хам.
И юбилей, хайи чIалан
Сувар тир, сувар.
Т1ал амачир рикIин чандик
Акатна лувар.
Зар чкIизвай мецерикай
Такур жуьреда.
Эвер гана мярекатдин
Гурлу береда.
Са т1емди зи, шагь дамардай
Хкажзавай кьил.
Шукур, гъуцар агакьна мад
Гагьадарна гъил.
Галтадна саф, кьечIена гаф -
Авахьна гьуьлуьхъ…
…И легьзеда Байрам халу
Акъвазна вилик:
- Гьинавайд  я, я чан бала,
Вун и заз течир?
- Накьвадив гва, ЧIехи шаир,
И рахунрин сир.
Заман бубад* хтул я зун,
Куь илгьамдин шагь.
Чар булах я, гаф дамах я – 
Гьиссерин панагь.
Няметавай, Забитавай
Кьабулна эдеб,
За Фейрузан, Муьзефферан
КIелнава мектеб.
Шаир я зун, устадривай
Чирай такабур.
Седакъета, Видадиди
Гаф лугьуз акур.
Жуван хуьре цIирна, свахна
Акъатна чиляй.
Атай кас я и дуьньядиз,
ТIаларин хъиляй.
«РикIин гафун» цlелхем я зун
КуькIуьрай куьне.
Жегьил я са, гьиссерин тIем
Хъсан я гьеле.

Заман буба* - Байрам Салимован повестдин къагьриман.

Лугьумир…

Ц1ийиз илгьам куьк1вей
Са жегьил инсан.
Аку, шумуд патай
Шуп1 хьанат1а тан.
Бес вучиз икьван пис
Атана девран?
Лагьайла гатазва
Деврандин пехир.
Лугьумир, Эйвазан
Пара я тахсир.
Авай гаф лагьайт1а,
Ч1ур жеда келле.
Авай кар акурт1а,
Т1уб гьатда виле.
Я Аллагь, дуьнья гьик1
Фида жал кьиле?
Инсанар са капаш,
Шейт1анар  –  нехир.
Лугьумир, шаирдин
Пара я тахсир.
Шумуд кlвач галк1ана
Рехи жезва мег.
Сик1ери сик1вилив
Ат1узва зи рехъ.
Лекьери лув гана,
Амукьна зун тек.
Инсанрин къен чидач,
Винел пад я п1ир.
Лугьумир, шаирдин
Пара я тахсир.
Ракъинал хъухъвана,
Къаял ч1агана.
Марфадал кьежена,
Харци гатана.
Бахтуни чуькьвена,
Уьмуьр кьат1ана.
Шумуд гъам акуна,
Шумудни са сир.
Лугьумир, шаирдин
Пара я тахсир.