Орхан Расулович МИРЗАЛИЕВ 1987-йисуз КцIар райондин Къалажухрин хуьре дидедиз хьана. Алай вахтунда Бакуда яшамиш жезва. Мектеб куьтягьайдалай кьулухъ ада Бакудин Архитектурно-Cтроительный институтда вад йисуз чирвилер къачуна.
- Орхан, Интернетдин лезги эдебиятдиз талукь форумрай, “Лезги чIал” сайтдай аквазвайвал, вун датIана чи эдебиятдикай малуматар раижунин гьерекатрик ква. Жегьилри милливилиз майилвал авуни вирибурук дамах кутадай кар я. Сифтени-сифте заз вуна “Лезги чIал” тIвар алай сайтдикай, ам арадиз атуникай ва адан макьсаддикай ихтилатнайтIа кIанзавай.
- Малум тирвал, халкьдикай халкь ийизвайди адан чIал я. Ингье алай вахтунда гзаф лезгийриз жуван чIал, тарих, меденият чизвач. Чир тахьунин себебрикай садни талукь материалар жагъун тавун я. Жуван хайи чIал, тарих чирунин гьевес, ният заз гъвечIи чIавалай авайди тир. Гьайиф хьи, чи пата лезги ктабар жагъурун регьят туш. Жуван гъиле гьатай ктабрай, газетрай ва Интернетдай малуматар кIватIиз, кIелиз алахъна зун. Нетижада заз материалрин чIехи база кIватI хьана. Ватандивай яргъа чкайра яшамиш жезвайбурувайни, чеб авай чкадилай аслу тушиз, жуван чIалал малуматар, материалар кIелиз, къачуз жедай алакъадин зурба такьат хьанва алай вахтунда. Амни Интернет я. Вирибурувай менфят къачуз жедайвал, лезги махсус сайт арадал гъана, жувахъ авай материалар аниз акъуддай фикир авай захъ. ИкI, “Лезги чIал” тIвар алай сайт туькIуьрна за. Социальный сетрани литературадизни чIалаз талукь тир форумар тешкилна. Исятда гзаф кьадардин иштиракчиярни желб хьанва ва гьарда вичелай алакьдайвал лезги зарийрикай малуматар, шиирар, шикилар ва маса материалар форумдиз акъудзава.
- Материалралди куьмекар гузвай, вахъ галаз зегьмет чIугвазвай ксар авани?
- Материалрин жигьетдай датIана куьмекар гузвайбур авачтIани, тIимил-тIимил куьмекзавай ксар ава. Социальный сетра кардик квай лезгийрин дестейрин форумрайни жагъурзава за.
- Сайтдин жигьетдай алай вахтунда фикирдик квай кIвалахар авани? Пулдин такьатралди гьикI таъминарзава?
- Исятда зун сайтда авай малуматар артухарунал машгъул я. Электронный форматда авай лезги ктабар сайтдал эцигунин, гележегда сайтда чIал чирунин махсус программаяр, тапшуругъар, тестер туькIуьрдай фикирни ава. Сайтдин дизайн арадал гъунин ва техникадин кIвалахар жува тамамарнава. Пулдин жигьетдай куьмекар гузвайбурни ава.
- Сайтди ваз вуч менфят гузва?
- Са менфятни. ЧIал ва литература чириз кIанзавайбуруз куьмек гун я зи мурадни макьсад. Чи сайтдин важиблувиликай садни ам я хьи, алатай ва алай аямдин чи зарийрин, шаиррин уьмуьрдинни яратмишунрин рекьерикай малуматар, абурун яратмишунар гегьенш къатариз раижзава, чи культура, тарих машгьурзава…
- Алай вахтунда лезгийрин жуьреба-жуьре сайтар, социальный сетра махсус форумар пара пайда хьанва. Гиман алач, абурун кьадар мадни артух жеда. Ви фикирдалди, алай вахтунда халкьдин месэлайрин, культурадин жигьетдай кьетIен роль къугъвазвай важиблу, герек тир сайтар гьибур я?
- Эхь, алай вахтунда лезгинет пара чIехи жезва. Им хвеши жедай кар я. Чахъ, лезгийрихъ, Интернетда манийрин, хабаррин, кьилдин хуьрерин сайтар, чIехи форумар, онлайн, радио ва масабур ава. ТIварар кьунвай жуьредин гьар са сайтдихъ еке игьтияж ава, абурун ролни чIехиди я. Амма са кар ава: сайтар лезгийринбур ятIани, абур вири урус чIалал я. Зи фикирдалди, гьич тахьайтIа са кьадарбур кьванни лезги чIалалди хьун чарасуз я.
- Вун анжах лезги эдебият, меденият халкьдиз раижунал машгъул яни?
- Эдебиятдиз, медениятдиз майилвалунилай гъейри, мадни зун Кавказдин халкьарин, иллаки лезги халкьдин, тарих чирунал машгъул я. Информационный технологиядин хилезни итиж ийизва.
- Азербайжан патан лезгийрин яшайишдин шартIар, гьалар гьикI аквазва ваз?
- Яшайиш хъсан хьайитIани, лезги чIал, литература, тарих чирунин, вилик тухунин жигьетдай и пата гьалар хъсан я лугьуз жедач завай. Жуван чIалалди малуматар къачудай, кIелдай чкаяр авач лагьайтIани жеда. Лезгийрин анжах кьве газет (“Самур” ва “КцIар”) я и пата акъатзавайбур, чеб - лезги, урус ва азербайжан чIаларал. Милли телевидение, радио авач. Мектебрани хайи чIалан тарсар гузвач. Са КцIарин мектебда 9-классдал кьван лезги чIалан тарсар кьиле физва. Ктабар Дагъустандин чапханайринбур я. Ина ктабралдини таъминарзавач. Дагъустанда акъатзавай лезги шаиррин, писателрин, алимрин къелемрикай хкатзавай эдебиятдиз, тарихдиз ва маса хилериз талукь важиблу ктабар Азербайжандани презентация авуртIа, маса къачуз жедай мумкинвал хьанайтIа, хъсан жедай.
Куругъли ФЕРЗАЛИЕВ
ЛЕЗГИ ГАЗЕТ
Добавить комментарий