Шаир Шагьбала Шагьбалаев

Алай аямдин бажарагълу, сейли шаиррикай сад тир Шагьбала Омарович Шагьбалаеван тlвар чин тийир кlелчи бажагьат ава.
Шагьбала Шагьбалаев 1960-йисан 18-майдиз Докъузпара райондин Кара-Куьре хуьре дидедиз хьана. Хайи хуьруьн мектеб акьалтlарай жегьил, 1978-йисуз ДГУ-дин филологический факультетдик (русско-дагестанское отделение) экечlна. Университетда кlелдай йисара ам залан атлетикадални машгъул жезвай ва университетдин «Дагъустандин университет» газетдихъ галаз датlана алакъа хуьзвай мухбирни тир.
Ш.Шагьбалаева гьеле мектебда кlелзавай йисарилай гатlумна «Цlийи дуьнья», «Коммунист», «Дагъустандин гьакъикъат», «Дагъустандин комсомолец» ва «Пионердин гьакъикъат» газетра вичин макъалаяр, шиирар чапиз хьана. Мектебда хъсан кlвалахзавайбурукай, хъсан еридин к1валахрин вилик жергеда авайбурукай, райондин баркаллу рухвайрикай, мергьяматлувилерикай, райондин агьалийрин уьмуьрда жезвай дарвилерихъ галаз алакъалу, тlал алай месэлайрикай кхьиз хьана. 1984-1986-йисара ада СССР-дин яракьлу кьушунри жергеда вичин буржи тамамарна. Армиядани къелемэгьли газетдивай къерех хьанач. Подразделенидин старшина яз, ватандиз къуллугъдай чlавуз ада «Суворовский натиск» тlвар алай газетда  женгинин техникадин гьазурлухвилерикай, кьушунрин частара вичихъ галаз санал къуллугъзавай аскеррин уьмуьррикай, викlегьвилерикай гьакъикъи макъалаяр кхьиз хьана. И газетда хьанвай лайихлувилериз килигна, адаз Дальневосточный дяведин окургдин главнокомандующий хьайи Д.Язован къул алай грамота гана. Армияда къуллугъ авурдалай кьулухъ университет куьтягьна ва Махачкъаладин 15-нумрадин мектебда урус чlаланни литературадин муаллимвиле кlвалахна. 1991-1995-йисара «Дагъустан» гостелерадиокомпанияда лезги драмадинни эдебиятдин передачайрин редакторвиле кlвалахна.  Гьа са вахтунда, вичин журналиствилин пешедин тежриба мадни вилик тухун патал газетривай, журналривай къерех хьанач ам. Ам цlудралди лайихлу грамотайрин сагьиб я. Шаирдин къелемдикай хкатнавай хейлин шииратдин ктабар республикадин меркездин чапханайра акъатна. Шаирдин сифтегьан шииррин кlватlал - «Карвандин рехъ» 1989-йисуз Махачкъаладин ктабрин чапханада акъатна. Гьакlни, «Тавази рагъ» (уртах кlватlал), «Къуьлуьн кьилер» (уртах кlватlал), «Зенгер», «Гьакъикъатдин цlелхемар», «Регьимдин цlирер», «Марфадин раб» ктабрин автор я.
Шаирдин яратмишунрин кьилин темади жуван халкьдиз, медениятдиз, милли месэлайриз майилвалзава. Шиирар муьгьуьббатдикай, ватанпересвиликай, тlебиатдикай, инсанрин къилихрикай ва сатирадинбур я. Хайи чилихъ рикl кузвай ватанперес шаирди «Зи хайи чил» шиирда ингье вуч лугьузватlа:

Зи хайи чил – азад ватан,
Виш йисарин тарих авай,
Инанмиш хьухь, чахъ гьар садахъ
Ваз багъишдай са рикl ава.

Зигьиндиз хци, зурба кьатlунар авай шаирдин бейнидиз къвен тийизвай фикирар авач. И жигьетдай адан къешенг гзаф эсерри успатзава.  Ша, чна адан кьве цlарцlин «Хъен» тlвар алай шиирдиз фикир гун:

Рагъ авай юкъуз зи дуст я тайин,
Чlимел хьайила катда а хаин.

И шиир устадвилелди мискlал хьиз туькlуьрнава лагьайтlани жеда.  Ш.Шагьбалаева таржумачиди хьиз, хейлин эсерар лезги чlалаз элкъуьрнава. Агьмед Жачаеван, Расул Гьамзатован, С.Есенинан, Л.Арагонан, А. Култаеван ва маса хейлин шаиррин эсерар. Алай вахтунда персеринни-таджикрин классик, дуьньяда тlвар-ван авай шаир Абулькасим Фирдоусидин «Шагь-Намэ» ктабдай «Рустам ва Зугьраб» дастан лезги чlалаз таржума авуна кьилдин ктаб яз чапдай акъудунин къайгъудик ква.  
Филологиядин илимрин докторар тир Р.Кельбеханова, Гь.Къурбана ва филологиядин илимрин кандидат Х.Эльдарова Ш.Шагьбалаеван яратмишунриз талукь марагълу макъалаяр газетра ва журналра чапнава.
Ш.Шагьбалаева эдебиятдиз, медениятдиз ва маса хилериз талукь хейлин макъалаяр республикадин газетриз чапзава. Адан хейлин эсерар, таржумаяр школайрин учебно-хрестоматийра гьатнава.
Докъузпара районда 2001-йисан ноябрдин вацралай «Эренлардин сес» газет акъатиз башламишна. И газетдин кьилин редактор хьайи рагьметлу Асвар Самурлиди икl лугьудалдай: «Зун шад я, захъ галаз санал газетдин юкьван тар хьтин мухбирди кlвалахунал». Гьакъикъатдани, газет арадал гъунин карда ада кьетlен зегьмет чlугваз хьана. И газетда ада сифте культурадин отделдин редакторвиле, гуьгъуьнилай кьилин редактордин заместителвиле кlвалахна. Газетдин гьар са нумра маналуди, къешенгди хьун патал гьар са цlарцlиз мукьуфдивди дикъет гуз, редакциядиз къвезвай материалар веревирд ийиз хьана.  Гьа сифте газет акъатай йисалай кlвалахай шаирди, гьич танафус тагана зегьмет чlугвазва. Алай вахтунда ам хсуси корреспондент я. Бажаргълу, чlалан жигьетдай савадлу пешекар редакцияда нуфузлу я.

Куругъли ФЕРЗАЛИЕВ