ЧIехи алим, шаир ва камалэгьли, Дагъустандин халкьар азадвилин женгериз къарагъарай регьбер Ярагъ Мегьамед 1770-йисуз Куьре магьалдин Вини Ярагъ хуьре дидедиз хьана. Бажарагълу жегьилди Лезгистандин ва Ширвандин медресайра кIелна, РагъэкъечIдай патан чIалар (араб, фарс ва туьрк), жуьреба-жуьре илимар мирна. Адакай тIарикъатдин муршид, шейх хьана. Ярагъ Мегьамеда Дагъустанда милли азадвилин гьерекатдин диб эцигна. Къази-Мегьамед ва Шамил хьтин къагьриман рухвайриз вичин медресада таре ва гъазаватдиз экъечIдай ихтияр гана. Ярагъ Мегьамеда вичин эдебиятдин эсерар лезги, араб ва туьрк чIаларал теснифна. Араб чIалал кхьенвай шиирар 1910-йисуз Темир-Хан-Шурада, "Шейх Ярагъидин эсерар" тIвар алай ктаб яз, печатдай акъатна. Я. Мегьамедакай урус чIалал акъатнавай Кафказдин ва Дагъустандин тарихдин ктабра гзаф кхьенва. Къиметлу малуматар Алкьвадар Гьасанан "Асари Дагъустан" ктабдани ава. Ярагъ Мегьамеда Дагъустандин тарихда ва литературада дерин гел туна, ам, виликдай хьиз, виридаз истеклу я. Адан уьмуьрдин ва яратмишунрин рехъ профессор А.Агъаева ахтармишна. Зари 1840-йисуз Авар магьалдин Согърат хуьре кечмиш хьана. I99I-йисуз Мегьарамдхуьруьн Ярагъ-Къазмайрал (Вини Ярагъ иниз куьч хьанва) чIехи алим ва шаир Ярагъ Мегьамед дидедиз хьайидалай инихъ 220 йис тамам хьуниз талукь илимдинни тежрибадин конференция кьиле фена. Адан тIвар Дербентда авай "Юж-даг" институтдиз ва Махачкъала шегьердин кьилин са куьчедиз ганва.
Акимов Къ. Х. «Лезги зарияр»
Добавить комментарий