Лезги чIаланни Aзербайжан чIалан гафарган

Гъилевай кьве чIалан «Лезги чIаланни азербайжан чIалан гафарган» сифте язакъуднавай чIехи гафарган я. Ада лезги чIал чириз кIанзавайбуруз, гьакIни лезгичIалай азербайжан чIалаз таржумаяр ийизвайбуруз куьмек гуда. Идалай гъейри амлезги кхьинрин чIала авай гафар кIватIунин ва абур сад садахъ авунин кардани бакара къведа.

Гафарган туькIуьрдайла 1950-йисалай инихъ акъатнавай урус чIаланни лезгичIалан, урус чIаланни азербайжан чIалан, гьакIни лезги чIаланни урус чIалан ва азербайжан чIаланни урус чIалан гафарганрикай, и чIаларал акъатнавай орфографиядин вабаянрин гафарганрикай гегьеншдиз менфят къачунва.

И гафаргандихъ адетдин гафарганрилай тафаватлу тир са шумуд кьетIенвал ава. Сад лагьайди, адак советрин девирда маса чIаларай къачунвай гзаф гафар кутунвач. Вучиз лагьайтIа лезги чIала абур эвез ийиз жедай вири гафар ава. Гьа икI, алайдевирдин кхьинрин чIала гьатнавай, амма умуми лезги чIалаз кьецI гузвай, и чIаланнормайрив кьазвачир, ам чIурзавай цIудралди къачунвай гафарни и гафаргандикакатнавач.

Кьвед лагьай кьетIенвал дегь чIаварин гафарихъ галаз алакъалу я. Алатай вишйисара басма хьайи лезги ктабра гьатнавай вишералди дегь гафар арадал хканва. Ибур чIалахъ гегьенш мумкинвилер авайди къалурзавай, чIалан къенивал хуьз куьмек гузвай гафар я.

Гьа са вахтунда эхиримжи виш йисан къене туькIуьр хьанвай цIийи гафарикайнигегьеншдиз менфят къачунва. Абур гьам лезги чIала виче арадиз атанвай, гьамнимаса чIаларай къачунвай гафар я.

Мад са кьетIенвал. Гафарганда нугъатрин гафарни гзаф гьатнава. Лезги чIаланнугъатрин арада лексикадин жигьетдай чIехи тафаватвилер авачирди, гзаф гафарвири нугъатра гьа са жуьреда гьатнавайди, и гафар чIал гегьеншарунин рекьерикайсад тирди асасдиз къачунва.

Санал къачурла и гафарганда 2 агъзурдав агакьна цIийи ва нугъатрин гафар гьатнава. Адак виликдай гегьеншдиз менфят къачур, амма гила куьгьне хьанвай гафарни кутунва. Гьа са вахтунда гафарганда 1998-2014-йисара “Самур” газетдин редакциядин кIвалахдарри халкьдивай кIватIнавай, сифте яз “Гафалаг” рубрикадик квазгазетда чап авур 4 агъзур кьван гафарни гьатнава. Са гафни авачиз, гафарикай гьикьван гзаф менфят къачуз алахънатIани ктабдик лезги чIалан вири гафар кутаз хьанач.

Им асул гьисабдалди таржумадин гафарган я, амма гьа са вахтунда адак баянрингафаргандин элементарни ква. Абур сиясатдиз, илимдиз, философиядиз, тарихдиз,тIебиатдиз ва мсб. талукьбур я.

И гафаргандин кьилин кьетIенвал ам я хьи, дидед чIални азербайжан чIал чирунин карда кIелдайбуруз бегьемдиз куьмек гузва.

Чна кIелзавайбурувай гафаргандихъ галаз алакъалу теклифарsedagetkerimova@gmail.com адресдиз ракъурун тIалабзава.