И йикъара чи гъиле ихьтин ажайиб тIвар алай ктаб гьатна. Адан автор вичи лезги, урус чIаларал кхьизвай, гъиликай икьван чIавалди гьам шииратдин ва гьам гьикаятдин са шумуд ктаб хкатнавай муаллим, журналист, писатель Фахредин Нажмединович Оружев я. Ам 1958-йисуз Азербайжан Республикадин Ширвановка хуьре дидедиз хьана. Гьана школа акьалтIарай ам кьисметди Дагъустандиз акъудна.
ДГУ-дин химиядин факультет акьалтIарна, школада (алай вахтунда Дербент шегьерда) муаллимвиле кIвалахзава.
Амма чIалан алемдал ашукьвили ам эдебиятдин деринра авай сирерал желбзава. Вичин эсеррай аквазвайвал, Фахредин сифте нубатда шаир-лирик я. Гьатта гьикаятдин эсеррани адан лирикадин гьиссери чпин таъсирлувал артухдаказ раижзава.
“Цаварин стIалар”, “Секин ачухунар”, “ХъипIрепIрал чигер”, “Руьгьдин мигьийрал” — аку садра ктабрин тIварарини гьикьван сирлуз ва рикIе гьахьдайвал ванзаватIа!
Чи гъиле гьатнавай ктабдин тIварцIени шаирвилин кьатIунрин, уьмуьрдиз кIанивилин вилералди килигунин гьиссерин нев ава: “Зулун пешерал кхьинар…”
Зулун пешер. Гатфаринни гатун хамувални къацувал квахьна, марфаринни гарарин хура гьатна, уьмуьрдай хъфиз гьазур хьанвай а затIари квекай кушкушзаватIа? Уьмуьрдилай разивал, агакьай къулайвилерикай тухвал, вилик квай къаярикай кичIевал?.. Дугъриданни, инсандин руьгьдин деринра и кушкушри — “зулун пешерал алай (тIебиатди атIанвай) кхьинри” гзаф суалрал чан гъизва, гьар садав вич фейи уьмуьрдикай фикириз, хъсан ва пис крар веревирд хъийиз, вуч уьмуьрдай къачуна, вуч таз алакьна -суалрай кьил акъуддай алахъунар ийиз тазва.
И ктабда инал лагьанвай хьтин суалри ва веревирдери кьилин чка кьазва. “Зулун пешеринди” ятIани, ктабда руьгь экуь, жанлу, умудлу, къвезмай йикъарихъ инанмишардай суьгьбетар, веревирдер, рикIел хкунар, сегьнеяр гзаф ава. Хейлин чинар шиирралди кхьенвай новеллаяр хьиз кIелиз жезва. Лагьана кIанда, ктаб урус чIалал кхьенва. ЯтIани ана лезги руьгьда кьиле физвай аламатдин агьвалатар кIелзавай кас желбдай тегьерда къалуриз алакьнава. Яни кIелиз хуш къвезва. Им, шак алачиз, писателдин агалкьун я.
Ктабдин кьилин игит вичин уьмуьрдин чIехи пай чи обществода къанун-къайда хуьнин органра къуллугъ авуниз бахшнавай милициядин ветеран, чIехи хизандин кьил, вичин кьисметдиз, иллаки аял йисара, магьрумвилерни четинвилер алаз хьиз акъатнатIани, уьмуьрдихъ цIигелвал, инсанрал ва инсанвилин чIехи агалкьунрал ашукьвал садрани квадар тавур, гила, са еке яшарив агакьнавайла, вич экъечIай тIваларални хъутIалрал вил вегьезвай, акьалтзавай несилриз насигьат гузвай Гьалимов Бейдуллагь Гьалимович я.
Ктабдин вири агьвалатар авторди гьадан мецелай кхьенва. И карди суьгьбетрин инанмишардай къуват артухарнавайдал шак алач. Яни писателдиз вичин кьилин игитдин руьгь, адан лайихлувилер дериндай ва вири терефрихъай ачухардай хъсан рехъ (метод) жагъанва. Гьакъикъи документарни писателдин къундарма сад авуна, сижифламишнава…
Ктабдин вири лайихлувилерикай чун рахазвач. Чаз кIелзавайбурун вилик адай къачунвай са чIук (суьгьбет) гъиз кIанзава. Лезги чIалаз ам элкъуьрайди и цIарарин автор я.
Мердали Жалилов
Лезги газет
Добавить комментарий